موسیقی کلاسیک یکی از مهم ترین سبک های موسیقی به شمار می آید و همیشه طرفداران بسیار زیادی داشته است که یوزف هایدن از پایه گذاران اصلی این سبک به شما می آید..در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام می خواهیم شما را با یوزف هایدن ، پدر سمفونی جهان آشنا نماییم.با ما همراه باشید.
یوزف هایدن
یوزف هایدن (Franz Joseph Haydn) در ۳۱ مارس ۱۷۳۲ در روستایی کوچک در روهرو اتریش زاده شد. او ابداعگر سنفونی و چهارنوازی برای سازهای زهی است وی آهنگساز و موسیقیدان اتریشی و یکی از پایهگذاران موسیقی کلاسیک و همچنین از پرکارترین و برجستهترین موسیقیدانان در این دوره است.
پدر سمفونی
در تاریخ موسیقی جهان از وی به عنوان پدر سمفونی یاد می شود چرا که هایدن به عنوان بنیانگذار این فرم از موسیقی ساخت ۱۰۴ سمفونی را در کارنامه خود دارد ، نگاه یوزف کاملا به ساخت موسیقی برگرفته از موج حاکم هنر کلاسیک بود، موتیف ها و تم ها کوتاه و ساده بودند که با استفاده از کنترپوآن های هوشمندانه به یک اثر در قالب های گوناگون تبدیل می شدند.
هایدن ازطرفی پرورشدهنده و استاد موسیقی دان بزرگی چون بتهوون بود و از طرف دیگر آیندگانی چون فرانتس شوبرت ؛ مندلسون و برامس را تحت تأثیر شیوهٔ موسیقایی خود قرار داد. او همچنین استاد و دوست نزدیک آهنگساز شهیر، موتسارت بود. هایدن بیشتر عمر طولانی خویش را در اتریش گذراند و در هنگام مرگ، یکی از معروفترین آهنگسازان اروپایی بهشمار میرفت.
پدرش که کارگر سادهای بود از روی باورهای مذهبی، فرزندش را به گروه همآوایان کلیسای محل میفرستاد. در آنجا بود که سرپرست بخش موسیقی کلیسای بزرگ وین، او و کارش را میبیند و با خود به وین ؛ پایتخت اتریش میبرد.
هایدن در نوجوانی با تدریس خصوصی موسیقی روزگار میگذراند تا اینکه نخستین بار عالیجناب مورتسین (Morzin) از اشراف پایتخت، او را به عنوان آموزگار خصوصی همسرش استخدام میکند.
ازدواج
یوزف هایدن در سن ۲۸ سالگی ازدواج کرد و یک سال پس از آن یعنی در سال ۱۷۶۱ به عنوان سرپرست و رهبر ارکستر کاخ توانگرترین والی محل، “استرهازی” در شهر آیزنشتات Eisenstadt در مجارستان به کار مشغول شد.
پشتیبان او عالیجناب نیکولاس با موسیقی آشنا بود و کار و آثار این نوازنده و آهنگساز نابغه را ارج مینهاد. هایدن در این باره گفته بود: عالیجناب از یکایک کارهای من خرسند بود و مرا تشویق میکرد. من در مقام رهبر ارکستر هر آزمایشی میخواستم، برای دریافت ضعف و توانایی ارکستر، میکردم.
هرکسی را میخواستم کنار میگذاشتم و هر ریسکی لازم بود میکردم؛ گویی از جهان پیرامون جدا بودم. هیچکس جز خودم توانایی آزار مرا در کارهایم نداشت، پس باید هم ذاتم را نشان میدادم.»
تون کوپمان درباره ارکستر هایدن در کاخ استرهازی میگوید: در ارکستر هایدن بیش از سه تا چهار ویلون اول نبودند، تالار کنسرت کاخ هم گنجایش بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر را نداشت اما هم نوازندهها چیرهدست بودند و هم کارها عالی بود، هرچند در مقیاس کوچک.
آشنایی با موتزارت
هایدن سی سال در کاخ مجاری زندگی کرد و تنها زمستانها به وین میرفت. در همین سفرها به پایتخت بود که با موتزارت آشنا شد. دوستی آن دو چنان گرم و ژرف بود که به گفته تون کوپمان: «موتزارت به او «پدر هایدن» میگفت. از قرار، منظورش این بود که از هایدن بیش از پدرش آموخته است.
در سال ۱۷۹۱ هایدن ۵۹ ساله از مجارستان به پایتخت اتریش رفت و به پیشنهاد برنامهگذار سرشناس آلمانی مقیم لندن، یوهان پتر سالومون، سمفونیهایی برای اجرا درانگلیس ساخت.
سمفونیهای دوازدهگانه او را که به سمفونیهای لندن مشهورند، میتوان نقطه عطفی در تاریخ موسیقی دانست. رهبر ارکسترهای گوناگون آلمانی، اویگن یوخوم (Eugen Jochum) در این باره میگوید: «شک نیست که او با این ۱۲ سمفونی، قله بلندی در موسیقی را فتح کرده و قطعه موسوم به سونات را در شکل نهایی خود تثبیت نموده است.»
هایدن اما خود تا امروز نیز در میان آشنایان با موسیقی کلاسیک، نوپردازی بدعتکار و استادی باذوق به شمار میآید که هردم میتوان در آثارش نکته تازهای پیدا کرد. هنرمندی که با وجود پرواز بر قلههای هنر ناب، واقعیات زندگی را فراموش نمیکرد و جدیت کار، شوخطبعی را از او نمیگرفت.
سمفونی خداحافظی
از سمفونیهای مشهور او «سمفونی خداحافظی» است: والی محل، همان پشتیبان هایدن، زمان درازی بود که به اعضای ارکستر، اجازه مرخصی نمیداد. هایدن این سمفونی را ساخت که در موومان پایانی آن، نوازندگان یکی پس از دیگری شمع پیش روی خود را خاموش میکنند و با سازشان از صحنه خارج میشوند.