ویبراتو چیست و تولید آن در انواع سازها چگونه است؟

ویبراتو ازاصطلاحات موسیقی می باشد و  به معنای اجرای صدا همراه با لرزش است. به بیان دیگر، ویبرِ، ویبراتو یا ویبراسیون عبارت است از نحوهٔ اجرایی که در آن به شدت، نتی را به صدا درآورده و آن را به لرزش وادارند. لرزشِ صدا درسازهای مختلف یا آواز  ، متناسب با تکنیک نوازندگی یا تکنیک‌های اجرایی متفاوت است.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این اصطلاح موسیقیایی بیشتر آشنا شوید.

تکنیک ویبراتو چیست؟

در موسیقی ، ویبراتو نوسان ظریف بین زمینهای مختلف است. صدای ویبراتو ، چه در سازها و چه در صدای انسان ، می تواند گرما و عمقی را ایجاد کند که گاهی اوقات از میزان صدای مستقیم بیشتر شود .

نوسان گام ویبراتو نباید از یک نیم تن در بالا یا از نیم تن زیر نت اصلی فراتر رود. هر نوسان بیشتر از نظر فنی یک تریل است بین دو نت. ویبراتوی سریع و ویبراتوی آهسته بسته به تکنیک یک مجری ممکن است.

ویبراتو چگونه کار می کند ؟

وقتی شما صحبت می کنید یا آواز می خوانید تارهای صوتی شما معمولا در محدوده ای بین صد تا هزار ارتعاش به حرکت می آید . کشش وارد بر روی تار صوتی , ارتفاع نت ( زیر و بم بودن صدا ) ایجاد شده را تعیین می کند .

وقتی کشش لازم برای ایجاد صدای مورد نظر کامل  و درست باشد , یعنی نه خیلی کشیده شده و نه خیلی شل باشد , یک ارتعاش ثانوی شروع به شکل گرفتن می کند .

این حرکت ثانوی باعث می شود که صدا با موجی با سرعت پنج تا شش ارتعاش در ثانیه به حرکت درآید . این چیزی است که ما در ویبراتو می شنویم ؛بسیاری از اجراهای سازنده شامل ویبراتو است. کاربرد و روش آن به ساز بستگی دارد.

روش اجرا

ویبراتو در سازهای زهی:

اجرای ویبراتو درسازهای زهی  به این صورت است که دست چپ نوازنده، کمی بر روی سیم‌ها به جلو و عقب می‌لغزد .فشار انگشت بر سیم‌ها، جلو و عقب بردن انگشت‌ها  و در نتیجه صدای حاصل ازآرشه یا مضراب  ، به صورت متناوب، اندکی زیر و بم می‌شود .

نوازندگان سازهای زهی معمولاً این حرکت را بر روی نت‌های کشیده، به منظور ایجاد هیجان، زیبایی و تأثیر بیشترِ صداها انجام می‌دهند.

در نوازندگی سنتور برای اجرای ویبراسیون، نوازنده با یک‌دست مضراب می‌زند و با دستِ دیگر بر روی سیمِ مضراب‌خورده، به صورت متناوب فشار می‌آورد که باعث می‌شود صدا مقداری با لرزش شنیده شود.

ویبراتو گیتار:

 

نواختن ویبراتو بر روی گیتار شامل خم شدن ظریف یک رشته پس از ضربه زدن به آن است. گیتاریست های برقی همچنین می توانند با استفاده از پدال های استامپ باکس یا جلوه های آمپر ، ویبراتو را به صورت الکترونیکی تولید کنند.

ویبراتو در سازهای شستی‌دار

در سازهای شستی دار برخی از انواع ارگ ها می‌توانند با تغییر فشار هوا که از لوله‌های ساز عبور می‌کند یا توسط دستگاه‌های مکانیکی مختلف، ویبراتو ایجاد کنند.

 کلاویکورد ، اگرچه از نظر تکنیکی یک ساز کلاویه دار با کوک  ثابت است، اما نوازنده می‌تواند با تغییر فشار بر روی کلاویه  ، هنگام به صدا درآمدن نت، نوعی ویبراتو معروف به «بی‌بانگ» تولید کند.

برخی از کیبوردهای الکترونیک  می‌توانند با فشار روی کلیدها یا با کمک  کنترلرهای میدی ، یک ویبراتوی الکترونیکی ایجاد کنند.

ویبراتو باس الکتریکی:

 یک باس الکتریکی می تواند ویبراتو را با استفاده از همان روش های گیتار الکتریکی تولید کند.

ویبراتو کنترباس ، ویولن سل ، ویولا و ویولن:

 سازهای کلاسیک یک تار ارکسترال از فن ویبراتو استفاده فراوان می کنند. ویبراتوی ثابت و ظریف به نوازندگان تار کمک می کند تا نت ها را حفظ کرده و صدایی کامل و سرسبز ایجاد کنند.

ویبراتو در سازهای بادی چوبی:

نوازندگان سازهای بادی چوبی  ویبراسیون را از طریق ایجاد تغییر در جریان هوای وارد شده به ساز تولید می‌کنند. این حالت می‌تواند از طریق لرزش شکم  یا بالا و پایین شدنِ آرام دیافراگم  حاصل شود.

سازهای برنجی:

 سازهای برنجی مطابق با سری زیرین نت های مختلفی تولید می کنند و نوازندگان با تغییر دادن روی جلوی لب های خود بر روی دهان ساز ، صدا را کنترل می کنند. هنوز هم می توان ویبراتو را با استفاده از روش دیافراگم ، روش تکان دادن دست (که “لرزش” نیز نامیده می شود) یا ویبراتو فک تولید کرد.

ویبراتو در آواز :

در آواز خواندن، بر اساس محل تولید ویبراسیون، انواع ویبراتو می‌تواند از طریق سه فرایند ایجاد شود؛ تارهای صوتی با فرکانس ۶٫۵ تا ۸ هرتز می‌لرزند، دیافراگم  با فرکانس‌های زیرِ ۵ هرتز مرتعش می‌شود و ترکیبی از این دو حالت که منجر به ارتعاشی می‌شود که فرکانس آن بین ۵ تا ۶٫۵ هرتز است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که ویبراسیون در نتیجهٔ لرزشِ عصبی عضلانی، در تارهای صوتی ایجاد می‌شود.