اگر به موسیقی ایرانی علاقه داشته باشید اصطلاحات این موسیقی را نیز شنیده اید.یکی از اصطلاحات مهمی که در این زمینه مورد استفاده قرا می گیرد، گوشه می باشد.برای آنکه با این مفهوم بیشتر آشنا شوید این مطلب را تا انتها بخوانید.
مفهوم گوشه در موسیقی
موسیقی اصیل و سنتی ایرانی براساس اصول و نظم خاصی شکل گرفته است که به آن ویژگی خاص و شاید متمایزی نسبت به دیگر انواع موسیقی در جهان می دهد. بخش مهمی از این نظام در موسیقی ایرانی را سه مفهوم گوشه، دستگاه و ردیف شکل می دهد که در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام به توضیح و تعریف گوشه می پردازیم.
در تئوری موسیقی ایرانی، ردیف مجموعه‌ای از آهنگ‌ها و نغمات موسیقی است، و به هر یک از این آهنگ‌ها یک گوشه گفته میشود. هر گوشه جزئی از یک یا چند دستگاه یا آواز دانسته میشود.
از گوشه‌ها برای خلق قطعه‌های موسیقی استفاده میشود؛ گوشه‌ها معمولاً به شکلی ثابت برای آموزش ردیف به کار می‌روند اما در زمان اجرا می‌توانند سوژهٔ بداهه‌نوازی و خلق آهنگ‌های جدید باشند.
گوشه یا تیکه
آهنگی که در فاصله یک دانگ (چهار نت) ادا شود و گستره آن از چند نت تجاوز نکند. جابجایی این چند نت با کشش های زمانی مختلف، ملودی آن گوشه را تشکیل می دهد. فراموش نکنیم که هر گوشه دارای دو نت شاهد و ایست مخصوص به خود خواهد بود.
مفهوم گوشه در موسیقی ایرانی همواره ثابت نبوده و به خصوص در نتیجهٔ تحول مقام به دستگاه مفهوم آن تغییر کرده‌است. تعداد گوشه‌ها هم در ردیف‌های مختلف تفاوت دارد
تعریف گوشه به عبارتی دیگر را می توانیم اینگونه نیز بیان نماییم.:
” گوشه عبارت از آهنگی است که در فاصله یک دانگ یا یک پنجم ادا میشود و عموما از چند نت تجاوز نمی کند و در این چند نت تغییراتی داده نمی شود بنابراین گامی برای آن تشخیص نمی توان داد.
گوشه ها دارای تقسیمات جزء و اجزاء دیگری نخواهند بود و آن چه به نظر می رسد نت شاهد و ایست را برای آن ها می توان قائل شد.
هر نغمه از تعدادی گوشه تشکیل یافته است مثلا گیلکی و کردبیات و دو بیتی از گوشه های نغمه دشتی است