همه ساز ها طرفدارن خاص خود را دارند اما در این میان بعضی از ساز ها محبوبیت بیشتری در بین مردم و نوازندگان پیدا نموده اند.اگر می خواهید بدانید محبوب ترین سازهای سنتی ایرانی کدامند ،ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام را بخوانید.
محبوب ترین سازهای سنتی ایرانی کدامند ؟
پاسخ به این سئوال نیازمند کمی اطلاعات درباره انواع سازها دارد ؛ سازهای سنتی ایرانی شامل سازهای زهی ، سازهای بادی و سازهای ضربی است .
بطور کلی محبوب ترین سازهای سنتی بدون درنظر گرفتن علایق و شرایط شخصی افراد سازهای تار ، سه تار ، سنتور ، نی ، قانون ، تنبک و دف است که به دلایل مختلفی از محبوبیت بیشتری برخوردارند .
سنتور
سنتور یکی مشهور ترین ساز های اصیل ایرانی در موسیقی کشورمان است. نقاشی ها و حکاکی های که به دوره های آشوری و بابلی (۶۶۹ قبل از میلاد ) بر می گردد نشان دهنده این است که آلاتی به شکل ذوزنقه شبیه به سنتور را بوسیله طناب یا نخ از گردن آویزان می کرده اند و برای نواختن آن از مضراب استفاده می شده است. به همین دلیل احتمال می رود که ایرانیها قبل از اسلام با این ساز آشنا بوده اند و به آن کونار می گفته اند.
بهرحال سنتور یکی از ساز های اصیل ایرانی است که درون یک جعبه ذوزنقه ای شکل قرار گرفته که روی آن دو ردیف خرک وجود دارد گفته میشود که شکل سنتور برگرفته شده از کشتی است و سیم های آن شباهت زیادی به تورماهیگیری دارد و صدای آن نیز برگرفته شده از صدای امواج دریاست که با صخره برخورد می کند ؛ عده ای بر این باورند که در ابتدا ابونصر فارابی این ساز را کشف و ابداع کرده است .
ساز قانون
قانون سازی است که در ظاهر شبیه به سنتور است با این فرق که سنتور شبیه به یک ذوزنقه است و چهار ضلع دارد و این در حالی است که قانون شبیه به مثلث است و سه ضله (گوشه) دارد. این ساز متعلق به خانواده سیتار است.
این ساز نیز مانند سنتور دارای یک جعبه چوبی است. یکی دیگر از تفاوت هایی که ساز قانون با سنتور دارد این است که سنتور با ضربات مضراب تولید صدا میکند ولی قانون به وسیله انگشت سبابه نواخته میشود. این ساز یکی از کهن ترین و اصیل ترین سازهایی است که در موسیقی سنتی ایران وجود دارد و بیانگر گوشه هایی از موسیقی ایران است.
تنبک
تنبک یکی از مهمترین سازهای کوبه ای پوستی ایران است که پیشینه آن به خیلی قبل تر از اسلام باز میگردد. تا جاییکه گفته شده که انسانهای نخستین برای اینکه اینکه تولید صدا کنند تنه درختان را خالی کرده و با پوست حیواناتی مثل آهو ، گوسفندان و … روی آن را می پوشانده اند که همین امر موجب پیدایش آلات موسیقی چون طبل و تنبک شده است.
تنبک از نظر سازشناسی یک نوع طبل است که به آن طبل جام شکلی نیز میگویند. این ساز در چند دهه اخیر رشد چشمگیری داشته و حتی بعنوان تکنواز و مستقل نیز استفاده میشده است.
نی
نی بعنوان یکی دیگراز سازهایی است که قدمت بسیار زیادی به بلندای تاریخ بشریت دارد. نی یک نمونه از سازهای بادی است که با دمیدن نفس به درون آن و باز و بسته شدن سوراخ های روی آن صدای دلنشینی از آن تولید میشود.
در ادبیات فارسی نوازنده نی همواره موردتوجه شعرای کلاسیک ایرانی بوده است. ساز نی از گیاهی بنام نی تولید میشود که این گیاه نسبت به شرایط اقلیمی و خاک نقاط مختلف کره زمین گونه های مختلفی دارد.
تار
تار یکی از سازهای زهی و اصیل ایرانی است که برای نواختن آن از زخمه استفاده میکند. این ساز علاوه بر ایران در کشورهای خاورمیانهه نیز مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله آنها میتوان به تاجیکستان، ارمنستان، گرجستان و قفقاز نیز اشاره کرد.
بر اساس آثار برجای مانده بر روی دیوارهای کاخ هشت بهشت اصفهان گفته میشود که زمان پیدایش این ساز به دوران صفویه باز میگردد ولیکن دو تصویر نقاشی شده در شیراز نیز بیانگر این است که تار در دوران زندیه نیز مورد استقبال و مرسوم بوده است.
طبق اسناد و شواهد برجای مانده از این ساز در کتاب گامهای گمشده به تصویر مرتضی حنانه(استاد موسیقی ایران) تار به عنوان ساز ملی ایرانیان شناخته شده است زیرا که این ساز ساخته و پرداخته شده از ذوق ایرانی است و منحنی و قوس هایی که در ساخت این نوع ساز بکار گرفته شده در نقاشی و مینیاتور ایرانیان دیده میشود.
سه تار
سهتار پیشتر همخانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بودهاست و امروزه به تار بسیار نزدیکتر است. در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سهتار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تکنوازی مورد استفاده قرار میگیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژهای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیمهای اول و دوم ثابت است.
دف
دَف، یکی از سازهای کوبهای در موسیقی ایرانی است که شامل حلقهای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیدهاند و با ضربههای انگشت مینوازند. این ساز از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگتر از آن و با صدای بمتر است.
آموزش موسیقی سنتی
اگر شما هم به موسیقی و ساز های سنتی علاقمند هستید، می توانید در بهترین آموزشگاه موسیقی شرق تهران و منطقه نارمک، در آموزشگاه موسیقی الهام و زیر نظر اساتید مجرب با نحوه نواختن این ساز ها آشنا شده و بهترین روش های آموزشی را فرا بگیرید.
3 پاسخ
سلام فکر کنم تنبور رو فراموش کردید.
سلام, یه سوال, اینکه میخوام یه سازی یاد بگیرم که پر کاربرد و محبوب باشه و بیشتر تو تموم دستگاه ها استفاده میشه, ساز های سنتی که بهشون علاقه دارم تار, کمانچه و سنتور هستش, به نظرتون کدومشون بهتره که یاد بگیرم؟ اگر هم میشه فواید و معایب این سه سازی که گفتم رو برام توضیح بدید.مرسی
سلام. خوشحالیم که شما به موسیقی علاقمند هستید. شما میتوانید از قسمت مشاوره وبسایت استفاده کنید یا اینکه با آموزشگاه موسیقی الهام تماس بگیرید تا کارشناسهای ما شما را (به صورت رایگان) راهنمایی کنند.