اصطلاح صدای شش دانگ در موسیقی ایرانی

در موسیقی اصطلاحات بسیار زیادی وجود دارد.این اصطلاحات می تواند برای بیان علمی یک مفهوم موسیقی، نحوه اجرا و یا توانایی هنرمندان مورد استفاده قرار بگیرد.به عنوان مثال در مطالب پیشین اصطلاحات بسیار زیادی را مورد بررسی قرار داده ایم که می توانید با مفاهیم آنها آشنا شوید.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام می خواهیم شما را با اصطلاح صدای شش دانگ آشنا نماییم که برای بعضی از خواننده ها و با توجه به توانایی آواز خواندن آنها مورد استفاده قرار می گیرد.لطفا تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

اصطلاح صدای شش دانگ در موسیقی ایرانی

در موسیقی ایرانی از اصطلاح شش‌دانگ برای توصیف خواننده‌ای که توانایی بالایی دارد استفاده می‌شود. بر اساس این تعریف ، یک خواننده می‌تواند صدای شش‌دانگ داشته باشد اگرگستره ی صوتی  او دست کم دو و نیم اکتاو باشد.

از آنجا که بیشتر سازهای موسیقی ایرانی گسترهٔ صوتی برابر یا کمتر از شش‌دانگ دارند؛ اصطلاح شش‌دانگ در مثل برای توصیف «تمام یک چیز» هم به کار می‌رود.

از قدیم به خواننده ای که توانایی خوندن ۳ اکتاو را داشت خواننده شش دانگ می گفتند ؛هر اکتاو ۸ نت را شامل می شود ، و هر دانگ هم معادل ۴ نت هست که در کل ۲۴ نت میشود که ۲ نت این وسط مشترک اند و حذف میشوند پس به عبارت صحیح تر هر خواننده ای که بتواند  ۲۲ نت را بخواند خواننده شش دانگ میگویند.

تقسیم‌بندی صدای خوانندگان در قدیم

با این حال برخی معتقدند که شش‌دانگ، به گسترهٔ صوتی اشاره ندارد بلکه به زیرایی صوت خواننده مرتبط است. برای نمونه، داریوش صفوت می‌نویسد که تقسیم‌بندی صدای خوانندگان در قدیم به این صورت بوده که «دودانگ» به ناحیهٔ صوتی بم، «چهاردانگ» به ناحیهٔ صوتی متوسط و «شش‌دانگ» به ناحیهٔ صوتی زیر اشاره می‌کرده‌است.

 برای نمونه، ازعبدالله دوامی نام می‌برد که خواننده‌ای با صدای بم بود و به «عبدالله دودانگ» معروف بود. استاد محمدرضا شجریان، استاد کریمخانی، ایرج بسطامی،استاد گلپایگانی، استاد ایرج ، از خواننده های شش دانگی هستند که صدایشان ضبط شده ،و اطلاعاتی درباره قدیمی تر ها در دسترس نیست.