مهم ترین تکنیک های نواختن تار و سه تار

تار و سه تار از دسته سازهای زهی-مضرابی می باشد که مانند هر ساز دیگری تکنیک های خاصی برای نواختن دارند. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام به بررسی تکنیک های مضراب در تار و سه تار پرداخته ایم ، پس اگر به این سازها علاقه دارید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

تار و سه تار

همانطور که گفته شد تار و سه تار در دسته ی سازهای زهی ؛ مضرابی قرار میگیرند؛ یعنی سازهایی هستند که حاوی سیم بوده و با ضربه زدن به این سیم ها با کمک وسیله ای به نام ” مضراب ” صدای این دو ساز منتشر میشود.

البته ساز سه تار را با ناخن انگشت اشاره نیز میتوان نواخت اما برخی نوازندگان و هنرجویان بنا به دلایل گوناگون، تمایلی به نواختن ساز با ناخن را ندارند و ترجیح میدهند از مضراب برای نواختن استفاده کنند.

مهم ترین تکنیک های نواختن تار و سه تار

بطور کلی تکنیک های مضراب تار و سه تار را می توان در دو گروه تکنیک های دست راست و تکنیک های دست چپ دسته بندی کرد. لازم به ذکر است که  تمام تکنیکهای تار و سه تار مشترک است و تنها تفاوتی که دارند در مضراب راست و چپ می باشد.

 برخی ازنوازندگان ساز تار و سه تار به جای استفاده از کلمه تکنیک، از کلمه ی «زینت» برای تعریف این مهارت ها استفاده می‌کنند. دلیل این جایگزینی این است که هنگام اجرای این اصول صدای زیباتر و تاثیر گذارتری از ساز خارج می‌شود که می‌توان این صدا را به زینتی برای ساز تشبیه کرد.

مضراب ریز

مضراب ریز به نواختن پیوسته و سریع مضراب راست و چپ با یکدیگر می‌گویند. سرعت نوازندگی این تکنیک به مهارت های نوازنده بستگی دارد.

هرچه سرعت نواختن این نت بالاتر باشد آن نت زیباتر از آب در می‌آید. برای یادگیری بهتر و افزایش تمرکز و توانایی خود سعی کنید تا روزانه حداقل ده دقیقه این تکنیک را تمرین کنید. می‌توانید تمرینات خود را با سرعت کم آغاز و به مرور سرعت خود را افزایش دهید.

مضراب راست و چپ:

در سه تار مضراب راست از پایین به بالا می آید اما مضراب تار از بالا به پایین می‌آید. این موضوع در مورد مضراب چپ هم صدق میکند. در سه تار مضراب چپ از بالا به پایین می آید و در تار از پایین به بالا می آید. به زبان ساده تر مضراب چپ همان برگشت مضراب راست است.

مضراب چپ ریز

برای اجرای تکنیک چپ ریز، باید اول یه مضراب چپ نواخته شود، سپس یک مکث کوتاه در حد کمتر از یک ثانیه، و سپس مضراب ریز اجرا شود. حتما به این نکته توجه کنید، که مضراب ریز را باید با مضراب راست شروع کنید.

مضراب تک ریز

تکنیک تک ریز در حقیقت، همان مضراب راست ریز است که به نام تک ریز جا افتاده است. برای اجرای این تکنیک، اول یک مضراب راست نواخته می شود، و بعد از مکثی کوتاه، مضراب ریز را اجرا می کنید. دقت کنید که برعکس مضراب چپ ریز، این بار باید ریز خود را با مضراب چپ شروع کنید.

مضراب دراب

به اجرا شدن پی در پی سه مضراب «راست-چپ-راست» مضراب دراب می‌گویند. مضراب دراب را می‌توان روی یک تا سه نت اجرا کرد. این تکنیک با سرعتی معادل نت سه لا چنگ نواخته می‌شود. در واقع اگر بخواهیم نگاه دقیق تری به تئوری این تکنیک داشته باشیم، دو نت اول این تکنیک با سرعت سه لا چنگ و نت آخر دولاچنگ نواخته می‌شود.

مضراب دراب چپ

دراب چپ ترکیب یک «تک ریز» و یک راست اضافه بر آن است. به این صورت که ابتدا یک مضراب راست میزنید و سپس یک « چپ – راست – چپ – راست » متوالی را اجرا میکنید. علامت مشخصه آن به صورت یک علامت دراب معکوس است .

مضراب دراب کنده

دراب کنده به دو صورت قابل اجراست. در روش اول نوازنده می‌تواند پس از دراب زدن بلافاصله تکنیک کندن را پیاده کند. و در روش دوم می‌تواند هم زمان هر دو تکنیک را با هم پیاده کند.

مضراب دراب کمان

این تکنیک تلفیق درّاب و کمان است و به این صورت اجرا میشود که روی مضراب راست آخر درّاب تکنیک کمان را اجرا میکنید. تکنیک «درّاب کمان»  را می توان روی نت های قبلی و بعدی اجرا کرد.

مضراب تریل

نام دیگر این تکنیک، ریز اشاره است که معمولا علامت مشخصه آن « tr » است. هرگاه علامت تریل کنار نتی قرار بگیرد، به اندازه کشش همان نت با اشاره های پی در پی به نت بعدی به وسیله مضرابهای راست و چپ اجرا میشود. تریل معمولا با مضراب چپ خاتمه میپذیرد. 

مضراب شلال

مضراب شلال از چهار مضراب «راست- چپ- راست- چپ» یه صورت پیوسته اجرا می‌شوند. مضراب آخر که به عنوان خاتمه دهنده اجرا می‌شود باید قوی تر و با شدت بیشتری نواخته شود. مضراب شلال یک مضراب چهار بخشی است که می‌تواند روی چهار نت اجرا شود اما معمولا روی دو نت اجرا می‌شود.

تکنیک اشاره:

تکنیک اشاره، به حرکتی بدون مضراب گفته میشود که نت مزبور بدون اینکه مضرابی برایش زده شود، اجرا میشود. یعنی روی نتی که علامت اشاره روی آن قرار دارد مضراب میزنید و سپس با ادامه صدای آن یا همان طنین آن پرده بعدی را میگیرید.

 اشاره فقط مختص به نت قبل و بعد نیست. میتوان به چند نت قبل و بعد هم اشاره کرد که این بستگی به قطعه ای دارد که مینوازید. جزئیات را داخل نتی که مینوازید برای شما مشخص میکنند.