ترس از اجرا یا صحنه چیست؟

آیا تا به حال در هنگام اجرا در برابر افراد دچار ترس و یا اضطراب شده اید؟ این ترس یا اضطراب فقط برای شما نیست و افراد زیادی دچار این مشکل می شوند.در حقیقت به ترسی که از اجرا کردن در مقابل دیگران ایجاد می شود، ترس از صحنه و یا ترس از اجرا گفته می شود.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ترس از اجرا، علایم و روش درمان آن بیشتر آشنا شوید.

ترس از اجرا

ترس از صحنه یا اضطراب اجرا گونه‌ای اضطراب ؛ ترس یا هراس مداوم است که در فرد به دلیل الزام به اجرا در برابر مخاطب ، چه به صورت زنده و چه غیرزنده، مثلاً هنگام ضبط اجرا با دوربین و... ایجاد می‌شود.

ترس واکنش بیولوژیکی بدن برای محافظت انسان از خطرات است اما برخی از ترسها ریشه در فرهنگ و اجتماع دارد که «ترس از اجرا» از جمله این گونه ترس هاست. اجرا در مقابل مخاطب ناشناخته می‌تواند به‌طور قابل توجهی اضطراب بیشتری نسبت به نمایش در مقابل چهره‌های آشنا ایجاد کند.

در بعضی موارد، فرد از بابت اجرا هیچ ترس و وحشتی نداشته و تنها به سبب اینکه نمی‌داند برای چه کسی یا کسانی اجرا می‌کند، مضطرب می‌شود. تنش و فشار عصبی‌ای که مدتی قبل از اجرا بر وجود موزیسین، سخنران و یا هنرپیشه مستولی می‌گردد «ترس از رفتن بر روی صحنه» نام دارد.

این ترس که مانع تبادل انرژی بین نوازنده و شنوندگان می‌شود در مواردی آن‌چنان شدید است که به لغو اجرا می‌انجامد.

با جمع‌بندی تحقیقات انجام‌شده در این زمینه می‌توان پی برد که ۵۰ درصد نوازندگان حرفه‌ای و ۷۰ درصد دانشجویان موسیقی چنین ترسهایی را تجربه می‌کنند. در کل نوازندگان سه تا چهار برابر بیش از دیگران در معرض خطرات بالای چنین ترسهایی قرار دارند .این ترس ممکن است پیش از اجرا یا در هنگام آن ایجاد شود.

در بعضی موارد ترس از صحنه ممکن است بخشی از الگوی بزرگتر اختلال اضطراب اجتماعی باشد. با این حال، بسیاری از افراد اضطراب اجرا را بدون هیچ مشکلی خاصی، تجربه می‌کنند. اغلب اوقات، این نوع ترس، مدت زمان طولانی پیش از اجرا به وجود می‌آید.

نشانه های ترس از اجرا

 از جمله نشانه‌های ترس یا اضطراب صحنه می‌توان به این موارد اشاره کرد: لکنت زبان ؛ تند تپشی ؛ لرزش  در دستها یا پاها،عرق کردن دست ها ؛ تیک عصبی در چهره ؛ خشکی دهان و سرگیجه .

عوامل جسمانی و روانی متعددی این ترس و نگرانی را موجب می‌شود.

به بیان ساده، استرس و اضطراب در مورد اجرا در مقابل مردم باعث اضطراب عملکرد می‌شود. هنگامی که نوازنده مقابل شنوندگان مردد و فاقد اعتماد به نفسِ کافی است مراکز کنترل بدن در هیپوتالاموس واکنش نشان داده، ترشح هورمونهای آدرنالین و نورآدرنالین از غدد فوق کلیوی افزایش می‌یابد.

این هورمونها هم‌زمان اثرات مثبت و منفی بسیاری را دارا هستند. علایمی مانند لرزش زانوها، افزایش ضربان قلب و تعرق، وقفه در تنفس،‌ لکنت زبان و ترس، از اثرات منفی این هورمونها هستند.

از سوی دیگر وجود این ترس و هیجان به میزانی که توانایی شخص را محدود ننماید همچون نیرو و محرکی است که بدون آن اجرا ممکن نیست.

نخستین نشانه‌های این ترس مدتها پیش از اجرا در اختلالات رفتاری‌ای همچون خشم، زودرنجی و انزواطلبی نمود پیدا می‌کند و روابط شخص با دیگران بسیار آسیب‌پذیر می‌گردد.

حالات درونی نوازنده هنگام غلبه این ترس بسیار متغیر است. از طرفی با برانگیختن احساسات شنوندگان و به وجد آوردن آنان احساس بزرگی و شکوه می‌نماید و از طرف دیگر نگران است که نتواند انتظارات و خواسته‌های خود و دیگران را برآورده سازد.

به طور کلی نشانه‌های اضطراب از صحنه را می‌توان در سه گروه زیر قرار داد:

۱-  از کار افتادن بخشی از سیستم عصبی (Blockade)

۲-  واکنشهای روان‌تنی

۳-  توجه نکردن به هویت خود و زوال شخصیت(Depersonalisation)

درمان

مقابله با ترس‌ها و آسیب‌پذیری‌ها، پذیرفتن خود برای آنچه که هستید و احساس نکردن اینکه باید خود را به دیگران ثابت کنید، اولین قدم برای غلبه بر اضطراب عملکرد است. همچنین پروپرانولول بعضاً برای درمان اضطراب اجرا استفاده می‌شود.

بسیاری از نوازندگان برای مقابله با این ترس مشتقاتی از بتابلاکرها۵ مصرف می‌کنند اما مصرف دایمی و نابه‌جای این قرصها و یا مصرف الکل نه تنها عوامل ایجاد این ترس را از بین نمی‌برد بلکه در درازمدت به سلامت موزیسین نیز آسیب می‌رساند و تواناییهای تکنیکی و موسیقایی او را محدود می‌نماید.